De koe

De koe

Een koe is een vrouwelijk rund en als moederdier een belangrijke producent van melk. Een melkkoe geeft in een lactatieperiode tussen de 5 en 60 liter melk per dag, gemiddeld 25 liter melk per dag. Een koe wordt gemiddeld 315 dagen per jaar gemolken. Dit komt neer op een gemiddelde productie van 8000 liter melk per koe per jaar. Sommige koeien produceren tijdens hun leven wel 100.000 liter melk.

Koeien zijn derhalve belangrijk voor de voedselvoorziening. In de melkveehouderij wordt gestreefd naar een steeds hogere productie per koe per jaar. Een koe kan een leeftijd van vijftien jaar bereiken en in uitzonderlijke gevallen twintig jaar. Tegenwoordig wordt de gemiddelde melkkoe echter maar vijf à zes jaar oud. Wanneer een koe minder melk geeft of niet optimaal vruchtbaar is, wordt ze afgevoerd naar het slachthuis. Ze wordt dan vervangen door een vaars, een jonge koe, met vaak een beter genetisch potentieel. In het kader van de verduurzaming van de sector wordt gezocht naar manieren om koeien een hogere productieve leeftijd te laten bereiken.

Melken

De koe wordt gemolken door de boer met of zonder machine. Een keer vroeg in de morgen en een keer aan het begin van de avond. De melk komt uit de uier. Elke koe heeft één uier met vier spenen.

Vroeger melkte de boer met de hand. Tegenwoordig worden de meeste koeien gemolken met een melkmachine. De boer zet een vacuümpomp op elke uier en de melkmachine haalt de melk uit de uier. Gaat veel sneller dan met de hand, dus de koe is veel eerder klaar.

Rundvlees

Koeien zijn vrouwelijke runderen, stieren zijn mannelijke runderen. Beide worden gebruikt als rundvlees. Kalveren zijn jonge koeien en stieren tot 12 maanden oud, dit zullen overwegend runderen zijn omdat koeien pas na hun tijd als melkkoe worden geslacht. Bij rundvlees kopen weet je in principe niet of het van een mannetje of vrouwtje komt, dit is een keuze van de leverancier die doorgaans een specifiek smaakprofiel en kwaliteit wil leveren. Nederland is een grote producent van rundvlees vanwege onze zuivelindustrie. Veruit het grootste deel van dit vlees is bestemd voor de export, helaas vaak de beste producten. Bij cool to eat zorgen we dat de beste stukken vlees ook in Nederland gegeten kunnen worden. Naast Nederland zijn er ook specifieke rassen en locaties waar ‘speciality’ runderen gefokt worden. Denk aan Ierland en Japan.

Filmpie

Hoe wordt een koe geslacht

Bij aankomst in het slachthuis worden de slachtdieren eerst levend gekeurd. Er wordt bijvoorbeeld naar de gezondheid gekeken. Vervolgens worden de goedgekeurde dieren gedood en geslacht. Dit gebeurt in 2 stappen. Eerst worden ze bedwelmd met koolzuurgas (CO2) of ze krijgen een elektrische schok. Het bewusteloze dier wordt daarna gedood door een pin in het voorhoofd, een steek in het hart of door de halsslagader door te snijden.

Voor halal vlees en koosjer vlees is er een uitzondering in de wet om onverdoofd te slachten. Diverse slachterijen hebben hier toestemming voor. Vlees dat zonder verdoving is geslacht, kan ook verkocht worden zonder dat dit op het etiket staat. 

Hoe wordt een koe zwanger

De meeste melkkoeien in de Nederlandse wei worden geïnsemineerd. Ook bij vleeskoeien komt inseminatie steeds meer voor. Dat betekent dat een koe zaadcellen krijg ingespoten om bevrucht te worden. Ze heeft dus geen contact met een echte stier. Een boer, veearts of inseminator kan de koe zwanger maken. Zwangere koeien worden ook wel ‘drachtig’ genoemd. Een koe kan voor het eerst een kalf krijgen als ze ongeveer twee jaar oud is.

Als boer moet je een cursus hebben gedaan om te mogen insemineren. Deze inseminatie gebeurt alleen als de koe vruchtbaar is, want dan kan de koe zwanger worden. Een vruchtbare koe, ook wel ‘tochtig’ genoemd, gedraagt zich vaak anders. Ze loeit harder, loopt of bespringt andere koeien en is actiever.

Hoe wordt een koe bevrucht

Melkkoeien en koeien die gekweekt worden voor vlees, zijn totaal verschillende rassen in de voedselketen van vandaag.  Melkkoeien zijn gedurende tientallen jaren zorgvuldig geselecteerd en gekweekt op de hoeveelheid melk die ze geven. Maar een koe geeft pas melk als ze gekalfd heeft. 

Na 15 maanden is een kalf geslachtsrijp om te worden bevrucht. Dat gebeurt meestal door kunstmatige inseminatie. Het zaad wordt streng geselecteerd en kan van overal in de wereld komen.

Vegetarische koe

Omdat er niet iedere keer vlees op het menu hoeft te staan, heeft Egro ook een vegetarisch assortiment voor u. Onder de naam DE VEGETARISCHE KOE ontwikkelen we steeds meer vegetarische producten van top horecakwaliteit. Op dit moment is onze Vegaburger met jalapeno een groot succes. Maar ook onze vega pizza en vega kipburger zijn een mooie aanvulling op uw menukaart.

Domme Weetjes

1. Koeien hebben maar 20 minuten slaap per dag nodig.
2. Koeien geven alleen maar melk nadat ze een kalfje hebben gekregen.
3. Een koe heeft geen boventanden.
4. In India is de koe een heilig dier.
5. Een koe heet pas echt een koe als ze twee keer een kalf heeft gekregen.
6. Milan is een koe

Eten en drinken

Een koe eet 70 kilo gras per dag en drinkt daarbij wel 80 tot 100 liter water (in de zomer kan het oplopen tot maar liefst 150 liter). Dat is goed voor 25 liter melk per dag! Koeien zijn herkauwers. Het gras wordt door de koe eerst doorgeslikt en daarna pas gekauwd. Koeien zijn herkauwers, omdat ze in de vrije natuur bang zijn om aangevallen te worden door roofdieren. Het is dan voor koeien belangrijk om zo snel mogelijk hun pens vol te eten met gras. Daarna kunnen ze een plaats opzoeken en hun eten rustig opeten.

4 magen

Een koe heeft vier magen. De eerste maag is een soort opslagplaats. Deze maag heet de pens. Als de koe vervolgens gaat liggen komt het eten in de tweede maag terecht. Vanuit deze netmaag boert de koe steeds balletjes gras op. De koe herkauwt deze balletjes. Na een lange tijd herkauwen komt dit gras in de derde maag van de koe. In deze boekmaag (de maag heet zo omdat er allemaal vouwen in zitten die op bladzijden lijken) wordt het vocht uit het voedsel gehaald. Dan komt het voedsel in de vierde en laatste maag van de koe. Dat is de lebmaag. Deze maag lijkt op onze maag, de mens heeft maar één maag.

Soorten koeien

Er zijn veel verschillende koeien. De ene koe wordt voor de melk gehouden en de andere voor het vlees. Uiteindelijk gaan ook de melkkoeien naar het slachthuis. De zwart-witte en roodbonte koeien die je in Nederland het meest in de wei ziet staan, zijn echt melkkoeien. De melk wordt gebruikt voor allerlei zuivelproducten zoals kaas en boter.

Gedrag en verzorging

Koeien zijn groepsdieren. In de lente en zomer mogen veel koeien in Nederland in de wei staan. De rest van het jaar brengen ze door in de stal. Koeien grazen in de weiden of ze liggen op de grond om te rusten en te herkauwen. Echt slapen doen ze nauwelijks. Ze gebruiken hun staart om vliegen van zich af te slaan. Kalfjes worden na een draagtijd van negen maanden geboren. Bij veel boerderijen wordt het kalfje direct na de geboorte weggehaald bij de moeder. Kalfjes zouden dan een grotere overlevingskans hebben. Het kalf krijgt eerst biest, dit is de eerste moedermelk. Hier zitten veel stoffen in die het kalf nodig heeft. Na twee weken worden de kalfjes bij elkaar geplaatst. Het kalfje krijgt dan geen moedermelk meer, want dit drinken ‘wij’ op.

Hier leeft de koe

Van kalf tot koe

Het jong van een koe is een kalf. Een koe heeft een gemiddelde draagtijd van 281 dagen. Een eenjarig dier is een pink. Ze wordt op een leeftijd van ongeveer vijftien maanden gedekt of geïnsemineerd. Als een pink uiervorming krijgt heet ze een klamvaars. Na het afkalven, het baren van een kalf, heeft ze een leeftijd van ongeveer 24 maanden en is dan een melkvaars. Na ongeveer drie weken kan de vaars opnieuw worden bevrucht. Een koe die klaar is om te worden bevrucht, heet tochtig. Deze tochtigheid herhaalt zich elke drie weken totdat de koe drachtig is. Als een koe voor de tweede keer heeft gekalfd heet ze een schotter, na de derde keer een 3e kalfs koe, na de vierde een 4e kalfs koe, etc.

Spijsvertering

Een koe behoort tot de herbivoren. Zij trekt het gras met de tong van de grond en maalt het tussen de onderste tanden en de kaken. De koe is een herkauwer en slikt het gras de eerste keer bijna zonder kauwen in. Een koe heeft vier maden. Als de eerste maag, de pens, vol is, komt het gras terug in de mond en kauwt de koe het fijn. Hierna wordt het opnieuw ingeslikt. In de pens wordt het voedsel door micro-organismen gefermenteerd. De tweede maag, de netmaag, zorgt ervoor dat het gefermenteerde voedsel doorstroomt naar de derde maag, de boekmaag. In deze maag wordt het vocht uit het verteerde voedsel gehaald. Als laatste volgt de vierde maag, de lebmaag. Deze maag lijkt het meest op de maag van niet-herkauwende zoogdieren. Hier wordt het voedsel verteerd en naar de dunne darm doorgegeven. In de darm gaat de vertering verder en worden de vrijgekomen voedingsstoffen via de darmwand in het bloed opgenomen. Via het bloed worden de voedingsstoffen getransporteerd naar de plaats waar ze nodig zijn. Onverteerde voedselresten worden via de anus als ontlasting uit het lichaam verwijderd. De ontlasting van een koe wordt als d gebruikt.

Ander filmpie